ADAPTACJA I JEJ ASPEKTY

Funkcjonowanie dziecka w Żłobku lub Przedszkolu „Radosne Dzieciaki” rozpoczyna zawsze okresem adaptacyjnym, który dziecko wspólnie z rodzicem przechodzi w grupie rówieśniczej, w której potem będzie funkcjonowało.

CZYM JEST PROCES ADAPTACJI ?

Jest to niezwykle istotne działanie dla dobrego samopoczucia dziecka oraz początek pozytywnych relacji z innymi dziećmi i personelem oraz pierwszy krok nie tyko do zapoznania się z zasadami i regułami obowiązującymi w placówce ale również pierwszy krok do samodzielności.

Adaptacja, czyli przystosowanie do różnego rodzaju sytuacji życiowych towarzyszy nam przez całe życie i zależy od wielu czynników takich, jak: odporność układu nerwowego, wzory zachowań nabytych z domu, doświadczenia społeczne, rozwój języka i procesów poznawczych oraz poziom zdolności społecznego uczenia się.

Dla małego dziecka, rozpoczynającego życie, źródłem doświadczeń jest jego najbliższe otoczenie czyli rodzice ale jego zdolności ogranicza rozwijający się dopiero układ nerwowy. Dlatego przygoda ze żłobkiem/przedszkolem jest dla niego źródłem uczenia się wielu nowych rzeczy takich, jak rozstanie się na jakiś czas z członkami rodziny, przyzwyczajenie się do nowego miejsca, nowych osób, nauczenie się funkcjonowania w grupie z innymi dziećmi, poznanie obowiązujących zasad w placówce.

DLACZEGO ADAPTACJA JEST WAŻNA ?

Przystosowanie się do tych zmian, gdyby odbywało się w sposób nagły może potencjalnie prowadzić do negatywnych zmian w zachowaniu małego dziecka np. lęk, nieśmiałość, wycofanie. Dorośli też potrzebują czasu aby dostosować się do nowego miejsca czy nowych osób. Dlatego stopniowe przygotowanie dziecka do nowych sytuacji jest bardzo ważne i eliminuje część lęków związanych ze znalezieniem się w nowej sytuacji i wśród nowych osób. Z kolei pracownicy żłobka/przedszkola w tym czasie mają okazję poznać przyzwyczajenia dziecka poprzez obserwację własną i rozmowy z rodzicami. Rodzice natomiast mają okazję poznać osoby opiekujące się dzieckiem i upewnić się, że oddają dzieci we właściwe ręce i że postąpili słusznie wysyłając dziecko do placówki. Poznają też zasady i program działania tam obowiązujący.

JAKA JEST ROLA RODZICA W ADAPTAJI ?

Adaptacja pod opieką rodzica daje dziecku poczucie, że jest w miejscu dla niego bezpiecznym i dzieci wracając przez kilka dni w to samo miejsce nabywają poczucia stałości i przyzwyczajenia. Aby to osiągnąć placówka stara się minimalizować udział nieznanych dziecku osób dorosłych.

Aby ułatwić dziecku adaptację rodzic powinien najpierw poradzić sobie z własnymi wątpliwościami i niepokojem. Nerwowa reakcja rodziców jest również sygnałem dla dziecka, ponieważ odbiera ono emocje swoich bliskich. Dziecko poczuje się pewniej jeśli będzie miało wyobrażenie co go czeka w najbliższym czasie. Pomocą mogą tu być informacje od rodzica, który opowie o żłobku /przedszkolu lub obrazki z książeczek pokazujących jak dzieci spędzają czas w placówce. Pomocą może być też zmiana dotychczasowego rozkładu dnia w domu i dostosowanie go do działalności placówki. Przez kilka pierwszych dni wychodzenia do placówki należy wstać wcześniej i znaleźć czas na przytulenie i spokojną zabawę z dzieckiem- nie poganiać go przy wychodzeniu z domu.

JAKIE DZIAŁANIA POMOGĄ DZIECKU W ADAPTACJI ?

Dobrze jak dziecko zje śniadanie w domu bo silne emocje mogą uniemożliwić zjedzenie śniadania w placówce. Przed wyjściem należy dziecku wyjaśnić , kto i kiedy go odbierze ze żłobka/przedszkola np. mama po obiedzie i trzymać się tej zasady aby dziecko miało pewność, że rodzice o nim pamiętają.

Staramy się rozbudzić ciekawość dziecka mówiąc mu o planowanych w tym dniu atrakcjach czy interesujących zajęciach.

CO NIE POMAGA W ADAPTACJI ?

Nie należy okazywać dziecku własnego niepokoju, wątpliwości, nerwowości bo dziecko ten niepokój może odczuwać co wpływa na jego poczucie bezpieczeństwa. W placówce nie należy przedłużać momentu rozstania- przytulamy dziecko, całujemy, powtarzamy kto po nie i kiedy przyjdzie i kto będzie się w placówce nim opiekować ( jaka ciocia) a następnie oddajemy pod opiekę opiekunce. Nie wolno wybiegać bez pożegnania. Jeśli dziecko zacznie płakać nie należy krzyczeć i karać go. Dziecko potrzebuje cierpliwości, wyrozumiałości rodziców, ich uwagi i czułości.

Kiedy rodzic przychodzi po dziecko powinien je przytulić, powiedzieć, że tęsknił i pozwolić na emocje. Jeśli dziecko nie chce wracać do domu, to trzeba przeczekać aż się uspokoi. Nigdy nie straszymy dziecka placówką i opiekunkami. Placówka powinna się dziecku kojarzyć z czymś przyjemnym i bezpiecznym. Nie stosujemy wobec dziecka argumentacji, że musisz tam być lub, że w domu w nagrodę będziemy super bawić się, bo dziecko pobyt w placówce może uznać jako karę za coś niedobrego co zrobiło.

CO MOŻE OZNACZAĆ PŁACZ DZIECKA ?

Niektórych rodziców martwi płacz i krzyk dziecka od czasu rozpoczęcia uczęszczania do placówki. Płacz jest powszechnym zachowaniem przystosowawczym i forma komunikacji. Dzieci płaczą kiedy je coś boli, gdy są zmęczone, gdy sie nudzą lub czują dyskomfort i mają potrzebę uwolnienia napięcia. Dzieci często płaczą przy porannym rozstaniu i i przy przyjściu. Te pierwsze płacze szybko mijają. Te drugie wynikają z emocji, które dzieci kumulują w ciągu dnia i zachowują dla kogoś komu najbardziej ufają i stąd ten płacz jak rodzic odbiera dziecko z placówki. Płacz jest też reakcją na rozłąkę.

Dlatego też jakiś czas po pozytywnym okresie adaptacji mogą wrócić zachowania takie jak protesty, niechęć do wyjścia z domu, kurczowe trzymanie rodzica, nocne lęki, ssanie kciuka, uzależnienie od butelki a nawet popuszczanie moczu lub kału.

Takie objawy należy traktować jako sytuację normalną, będącą objawem stresu. Z czasem takie zachowania tracą na sile a chodzenie do placówki stanie się w życiu dziecka codziennością. Takie zachowania mogą wystąpić również w przypadku , kiedy dziecko przebyło adaptację ale potem miało przerwę z powodu choroby- nasilenie objawów może wystąpić, choć w słabszej formie.

Dzieci też tęsknią za rodzicami podczas pobytu w żłobku/przedszkolu. Zadaniem opiekunek jest zapewnienie dziecku takich zajęć i wrażeń aby odwrócić jego uwagę od tej tęsknoty.

Pamiętajmy, że dzieci potrzebują czasu i dużej wyrozumiałości rodziców i opiekunów.